वृणोति

Sanskrit

Alternative scripts

ৱৃণোতি (Assamese script)
ᬯᬺᬡᭀᬢᬶ (Balinese script)
বৃণোতি (Bengali script)
𑰪𑰴𑰜𑰺𑰝𑰰 (Bhaiksuki script)
𑀯𑀾𑀡𑁄𑀢𑀺 (Brahmi script)
ဝၖဏောတိ (Burmese script)
વૃણોતિ (Gujarati script)
ਵ੍ਰਣੋਤਿ (Gurmukhi script)
𑌵𑍃𑌣𑍋𑌤𑌿 (Grantha script)
ꦮꦽꦟꦺꦴꦠꦶ (Javanese script)
𑂫𑃂𑂝𑂷𑂞𑂱 (Kaithi script)
ವೃಣೋತಿ (Kannada script)
វ្ឫណោតិ (Khmer script)
ວ຺ຣິໂຓຕິ (Lao script)
വൃണോതി (Malayalam script)
ᠸᡵᡳᢏᠣᢠᡳ (Manchu script)
𑘪𑘵𑘜𑘻𑘝𑘱 (Modi script)
ᠸᠷᠢᢏᠣᠸᠠᢐᠢ (Mongolian script)
𑧊𑧖𑦼𑧜𑦽𑧒 (Nandinagari script)
𑐰𑐺𑐞𑑀𑐟𑐶 (Newa script)
ଵୃଣୋତି (Odia script)
ꢮꢺꢠꣂꢡꢶ (Saurashtra script)
𑆮𑆸𑆟𑆾𑆠𑆴 (Sharada script)
𑖪𑖴𑖜𑖺𑖝𑖰 (Siddham script)
වෘණොති (Sinhalese script)
𑩾𑩙𑩪𑩕𑩫𑩑 (Soyombo script)
𑚦𑚘𑚴𑚙𑚮 (Takri script)
வ்ரிணோதி (Tamil script)
వృణోతి (Telugu script)
วฺฤโณติ (Thai script)
ཝྲྀ་ཎོ་ཏི (Tibetan script)
𑒫𑒵𑒝𑒼𑒞𑒱 (Tirhuta script)
𑨭𑨼𑨉𑨘𑨆𑨙𑨁 (Zanabazar Square script)

Etymology 1

From Proto-Indo-Aryan *wr̥náwti, from Proto-Indo-Iranian *wr̥náwti, from Proto-Indo-European *welh₁- (“to wish, desire, want”). Cognate with Ancient Greek ἔλδομαι (éldomai), Old English willan (whence English will).[1]

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /ʋr̩.ɳɐ́w.ti/
(Classical) IPA^(key): /ʋr̩ˈɳoː.t̪i/

Verb

वृणोति • (vṛṇóti) third-singular present indicative (root वृ, class 5, type P)

to choose, select, choose for oneself, choose as or for
to choose in marriage, woo
to ask a person for or on behalf of
to solicit anything from
to ask or request that
to like better than, prefer to
to like, love (as opposed to 'hate')
to choose or pick out a person (for a boon), grant (a boon) to

Conjugation

Forms of Sanskrit verbs are numerous and complicated. The following conjugation shows only a subset of all forms and should be treated as a guide.

Nonfinite Forms: वरितुम् (váritum)
	Undeclinable
Infinitive	वरितुम् váritum
Gerund	वृत्वा vṛtvā́
	Participles
Masculine/Neuter Gerundive	वर्य / वरितव्य / वरणीय várya / varitavya / varaṇīya
Feminine Gerundive	वर्या / वरितव्या / वरणीया váryā / varitavyā / varaṇīyā
Masculine/Neuter Past Passive Participle	वृत vṛtá
Feminine Past Passive Participle	वृता vṛtā́
Masculine/Neuter Past Active Participle	वृतवत् vṛtávat
Feminine Past Active Participle	वृतवती vṛtávatī

Present: वृणोति (vṛṇóti), वृणुते (vṛṇuté)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	वृणोति vṛṇóti	वृणुतः vṛṇutáḥ	वृण्वन्ति vṛṇvánti	वृणुते vṛṇuté	वृण्वाते vṛṇvā́te	वृण्वते vṛṇváte
Second	वृणोषि vṛṇóṣi	वृणुथः vṛṇutháḥ	वृणुथ vṛṇuthá	वृणुषे vṛṇuṣé	वृण्वाथे vṛṇvā́the	वृणुध्वे vṛṇudhvé
First	वृणोमि vṛṇómi	वृण्वः / वृणुवः vṛṇváḥ / vṛṇuváḥ	वृण्मः / वृणुमः vṛṇmáḥ / vṛṇumáḥ	वृण्वे vṛṇvé	वृण्वहे / वृणुवहे vṛṇváhe / vṛṇuváhe	वृण्महे / वृणुमहे vṛṇmáhe / vṛṇumáhe
Imperative
Third	वृणोतु vṛṇótu	वृणुताम् vṛṇutā́m	वृण्वन्तु vṛṇvántu	वृणुताम् vṛṇutā́m	वृण्वाताम् vṛṇvā́tām	वृण्वताम् vṛṇvátām
Second	वृणु / वृणुहि¹ vṛṇú / vṛṇuhí¹	वृणुतम् vṛṇutám	वृणुत vṛṇutá	वृणुष्व vṛṇuṣvá	वृण्वाथाम् vṛṇvā́thām	वृणुध्वम् vṛṇudhvám
First	वृणवानि vṛṇávāni	वृणवाव vṛṇávāva	वृणवाम vṛṇávāma	वृणवै vṛṇávai	वृणवावहै vṛṇávāvahai	वृणवामहै vṛṇávāmahai
Optative/Potential
Third	वृणुयात् vṛṇuyā́t	वृणुयाताम् vṛṇuyā́tām	वृणुयुः vṛṇuyúḥ	वृण्वीत vṛṇvītá	वृण्वीयाताम् vṛṇvīyā́tām	वृण्वीरन् vṛṇvīrán
Second	वृणुयाः vṛṇuyā́ḥ	वृणुयातम् vṛṇuyā́tam	वृणुयात vṛṇuyā́ta	वृण्वीथाः vṛṇvīthā́ḥ	वृण्वीयाथाम् vṛṇvīyā́thām	वृण्वीध्वम् vṛṇvīdhvám
First	वृणुयाम् vṛṇuyā́m	वृणुयाव vṛṇuyā́va	वृणुयाम vṛṇuyā́ma	वृण्वीय vṛṇvīyá	वृण्वीवहि vṛṇvīváhi	वृण्वीमहि vṛṇvīmáhi
Participles
	वृण्वत् vṛṇvát			वृण्वान vṛṇvāná
Notes	¹Vedic

Imperfect: अवृणोत् (ávṛṇot), अवृनुत (ávṛnuta)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अवृणोत् ávṛṇot	अवृनुताम् ávṛnutām	अवृन्वन् ávṛnvan	अवृनुत ávṛnuta	अवृन्वाताम् ávṛnvātām	अवृन्वत ávṛnvata
Second	अवृणोः ávṛṇoḥ	अवृनुतम् ávṛnutam	अवृनुत ávṛnuta	अवृनुथाः ávṛnuthāḥ	अवृन्वाथाम् ávṛnvāthām	अवृनुध्वम् ávṛnudhvam
First	अवृणवम् ávṛṇavam	अवृण्व / अवृनुव ávṛṇva / ávṛnuva	अवृण्म / अवृनुम ávṛṇma / ávṛnuma	अवृन्वि ávṛnvi	अवृण्वहि / अवृनुवहि ávṛṇvahi / ávṛnuvahi	अवृण्महि / अवृनुमहि ávṛṇmahi / ávṛnumahi

Future: वरिष्यति (variṣyáti), वरिष्यते (variṣyáte)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	वरिष्यति variṣyáti	वरिष्यतः variṣyátaḥ	वरिष्यन्ति variṣyánti	वरिष्यते variṣyáte	वरिष्येते variṣyéte	वरिष्यन्ते variṣyánte
Second	वरिष्यसि variṣyási	वरिष्यथः variṣyáthaḥ	वरिष्यथ variṣyátha	वरिष्यसे variṣyáse	वरिष्येथे variṣyéthe	वरिष्यध्वे variṣyádhve
First	वरिष्यामि variṣyā́mi	वरिष्यावः variṣyā́vaḥ	वरिष्यामः variṣyā́maḥ	वरिष्ये variṣyé	वरिष्यावहे variṣyā́vahe	वरिष्यामहे variṣyā́mahe
Participles
	वरिष्यत् variṣyát			वरिष्यमाण variṣyámāṇa

Conditional: अवरिष्यत् (ávariṣyat), अवरिष्यत (ávariṣyata)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अवरिष्यत् ávariṣyat	अवरिष्यताम् ávariṣyatām	अवरिष्यन् ávariṣyan	अवरिष्यत ávariṣyata	अवरिष्येताम् ávariṣyetām	अवरिष्यन्त ávariṣyanta
Second	अवरिष्यः ávariṣyaḥ	अवरिष्यतम् ávariṣyatam	अवरिष्यत ávariṣyata	अवरिष्यथाः ávariṣyathāḥ	अवरिष्येथाम् ávariṣyethām	अवरिष्यध्वम् ávariṣyadhvam
First	अवरिष्यम् ávariṣyam	अवरिष्याव ávariṣyāva	अवरिष्याम ávariṣyāma	अवरिष्ये ávariṣye	अवरिष्यावहि ávariṣyāvahi	अवरिष्यामहि ávariṣyāmahi

Aorist: अवारीत् (ávārīt), अवरिष्ट (ávariṣṭa)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अवारीत् ávārīt	अवारिष्टाम् ávāriṣṭām	अवारिषुः ávāriṣuḥ	अवरिष्ट ávariṣṭa	अवरिषाताम् ávariṣātām	अवरिषत ávariṣata
Second	अवारीः ávārīḥ	अवारिष्टम् ávāriṣṭam	अवारिष्ट ávāriṣṭa	अवरिष्ठाः ávariṣṭhāḥ	अवरिषाथाम् ávariṣāthām	अवरिढ्वम् ávariḍhvam
First	अवारिषम् ávāriṣam	अवारिष्व ávāriṣva	अवारिष्म ávāriṣma	अवरिषि ávariṣi	अवरिष्वहि ávariṣvahi	अवरिष्महि ávariṣmahi

Benedictive/Precative: व्रियात् (vriyā́t), वरिषीष्ट (variṣīṣṭá)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Optative/Potential
Third	व्रियात् vriyā́t	व्रियास्ताम् vriyā́stām	व्रियासुः vriyā́suḥ	वरिषीष्ट variṣīṣṭá	वरिषीयास्ताम्¹ variṣīyā́stām¹	वरिषीरन् variṣīrán
Second	व्रियाः vriyā́ḥ	व्रियास्तम् vriyā́stam	व्रियास्त vriyā́sta	वरिषीष्ठाः variṣīṣṭhā́ḥ	वरिषीयास्थाम्¹ variṣīyā́sthām¹	वरिषीढ्वम् variṣīḍhvám
First	व्रियासम् vriyā́sam	व्रियास्व vriyā́sva	व्रियास्म vriyā́sma	वरिषीय variṣīyá	वरिषीवहि variṣīváhi	वरिषीमहि variṣīmáhi
Notes	¹Uncertain

Perfect: ववार (vavā́ra), वव्रे (vavré)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	ववार vavā́ra	वव्रतुः vavrátuḥ	वव्रुः vavrúḥ	वव्रे vavré	वव्राते vavrā́te	वव्रिरे vavriré
Second	ववर्थ vavártha	वव्रथुः vavráthuḥ	वव्र vavrá	ववृषे vavṛṣé	वव्राथे vavrā́the	ववृध्वे vavṛdhvé
First	ववर / ववार¹ vavára / vavā́ra¹	ववृव vavṛvá	ववृम vavṛmá	वव्रे vavré	ववृवहे vavṛváhe	ववृमहे vavṛmáhe
Participles
	ववृवांस् vavṛvā́ṃs			वव्राण vavrāṇá
Notes	¹Later Sanskrit

Descendants

Pali: varati

References

Monier Williams (1899) “वृणोति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1007.

Etymology 2

From Proto-Indo-Aryan *wr̥náwti, from Proto-Indo-Iranian *wr̥náwti. Further etymology uncertain.[2] It is possibly a merger of verbs from three Proto-Indo-European roots: *h₂wer- (“to enclose”), *wel- (“to enclose”), and *wer- (“to guard”).[3]

Verb

वृणोति • (vṛṇóti) third-singular present indicative (root वृ, class 5, type P)

to cover, screen, veil, conceal, hide, envelop, obstruct
to ward off, check, keep back, prevent hinder, restrain

Conjugation

Forms of Sanskrit verbs are numerous and complicated. The following conjugation shows only a subset of all forms and should be treated as a guide.

Nonfinite Forms: वरितुम् (váritum)
	Undeclinable
Infinitive	वरितुम् váritum
Gerund	वृत्वा vṛtvā́
	Participles
Masculine/Neuter Gerundive	वर्य / वरितव्य / वरणीय várya / varitavya / varaṇīya
Feminine Gerundive	वर्या / वरितव्या / वरणीया váryā / varitavyā / varaṇīyā
Masculine/Neuter Past Passive Participle	वृत vṛtá
Feminine Past Passive Participle	वृता vṛtā́
Masculine/Neuter Past Active Participle	वृतवत् vṛtávat
Feminine Past Active Participle	वृतवती vṛtávatī

Present: वृणोति (vṛṇóti), वृणुते (vṛṇuté)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	वृणोति vṛṇóti	वृणुतः vṛṇutáḥ	वृण्वन्ति vṛṇvánti	वृणुते vṛṇuté	वृण्वाते vṛṇvā́te	वृण्वते vṛṇváte
Second	वृणोषि vṛṇóṣi	वृणुथः vṛṇutháḥ	वृणुथ vṛṇuthá	वृणुषे vṛṇuṣé	वृण्वाथे vṛṇvā́the	वृणुध्वे vṛṇudhvé
First	वृणोमि vṛṇómi	वृण्वः / वृणुवः vṛṇváḥ / vṛṇuváḥ	वृण्मः / वृणुमः vṛṇmáḥ / vṛṇumáḥ	वृण्वे vṛṇvé	वृण्वहे / वृणुवहे vṛṇváhe / vṛṇuváhe	वृण्महे / वृणुमहे vṛṇmáhe / vṛṇumáhe
Imperative
Third	वृणोतु vṛṇótu	वृणुताम् vṛṇutā́m	वृण्वन्तु vṛṇvántu	वृणुताम् vṛṇutā́m	वृण्वाताम् vṛṇvā́tām	वृण्वताम् vṛṇvátām
Second	वृणु / वृणुहि¹ vṛṇú / vṛṇuhí¹	वृणुतम् vṛṇutám	वृणुत vṛṇutá	वृणुष्व vṛṇuṣvá	वृण्वाथाम् vṛṇvā́thām	वृणुध्वम् vṛṇudhvám
First	वृणवानि vṛṇávāni	वृणवाव vṛṇávāva	वृणवाम vṛṇávāma	वृणवै vṛṇávai	वृणवावहै vṛṇávāvahai	वृणवामहै vṛṇávāmahai
Optative/Potential
Third	वृणुयात् vṛṇuyā́t	वृणुयाताम् vṛṇuyā́tām	वृणुयुः vṛṇuyúḥ	वृण्वीत vṛṇvītá	वृण्वीयाताम् vṛṇvīyā́tām	वृण्वीरन् vṛṇvīrán
Second	वृणुयाः vṛṇuyā́ḥ	वृणुयातम् vṛṇuyā́tam	वृणुयात vṛṇuyā́ta	वृण्वीथाः vṛṇvīthā́ḥ	वृण्वीयाथाम् vṛṇvīyā́thām	वृण्वीध्वम् vṛṇvīdhvám
First	वृणुयाम् vṛṇuyā́m	वृणुयाव vṛṇuyā́va	वृणुयाम vṛṇuyā́ma	वृण्वीय vṛṇvīyá	वृण्वीवहि vṛṇvīváhi	वृण्वीमहि vṛṇvīmáhi
Participles
	वृण्वत् vṛṇvát			वृण्वान vṛṇvāná
Notes	¹Vedic

Imperfect: अवृणोत् (ávṛṇot), अवृनुत (ávṛnuta)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अवृणोत् ávṛṇot	अवृनुताम् ávṛnutām	अवृन्वन् ávṛnvan	अवृनुत ávṛnuta	अवृन्वाताम् ávṛnvātām	अवृन्वत ávṛnvata
Second	अवृणोः ávṛṇoḥ	अवृनुतम् ávṛnutam	अवृनुत ávṛnuta	अवृनुथाः ávṛnuthāḥ	अवृन्वाथाम् ávṛnvāthām	अवृनुध्वम् ávṛnudhvam
First	अवृणवम् ávṛṇavam	अवृण्व / अवृनुव ávṛṇva / ávṛnuva	अवृण्म / अवृनुम ávṛṇma / ávṛnuma	अवृन्वि ávṛnvi	अवृण्वहि / अवृनुवहि ávṛṇvahi / ávṛnuvahi	अवृण्महि / अवृनुमहि ávṛṇmahi / ávṛnumahi

Future: वरिष्यति (variṣyáti), वरिष्यते (variṣyáte)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	वरिष्यति variṣyáti	वरिष्यतः variṣyátaḥ	वरिष्यन्ति variṣyánti	वरिष्यते variṣyáte	वरिष्येते variṣyéte	वरिष्यन्ते variṣyánte
Second	वरिष्यसि variṣyási	वरिष्यथः variṣyáthaḥ	वरिष्यथ variṣyátha	वरिष्यसे variṣyáse	वरिष्येथे variṣyéthe	वरिष्यध्वे variṣyádhve
First	वरिष्यामि variṣyā́mi	वरिष्यावः variṣyā́vaḥ	वरिष्यामः variṣyā́maḥ	वरिष्ये variṣyé	वरिष्यावहे variṣyā́vahe	वरिष्यामहे variṣyā́mahe
Participles
	वरिष्यत् variṣyát			वरिष्यमाण variṣyámāṇa

Conditional: अवरिष्यत् (ávariṣyat), अवरिष्यत (ávariṣyata)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अवरिष्यत् ávariṣyat	अवरिष्यताम् ávariṣyatām	अवरिष्यन् ávariṣyan	अवरिष्यत ávariṣyata	अवरिष्येताम् ávariṣyetām	अवरिष्यन्त ávariṣyanta
Second	अवरिष्यः ávariṣyaḥ	अवरिष्यतम् ávariṣyatam	अवरिष्यत ávariṣyata	अवरिष्यथाः ávariṣyathāḥ	अवरिष्येथाम् ávariṣyethām	अवरिष्यध्वम् ávariṣyadhvam
First	अवरिष्यम् ávariṣyam	अवरिष्याव ávariṣyāva	अवरिष्याम ávariṣyāma	अवरिष्ये ávariṣye	अवरिष्यावहि ávariṣyāvahi	अवरिष्यामहि ávariṣyāmahi

Aorist: अवारीत् (ávārīt), अवरिष्ट (ávariṣṭa)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अवारीत् ávārīt	अवारिष्टाम् ávāriṣṭām	अवारिषुः ávāriṣuḥ	अवरिष्ट ávariṣṭa	अवरिषाताम् ávariṣātām	अवरिषत ávariṣata
Second	अवारीः ávārīḥ	अवारिष्टम् ávāriṣṭam	अवारिष्ट ávāriṣṭa	अवरिष्ठाः ávariṣṭhāḥ	अवरिषाथाम् ávariṣāthām	अवरिढ्वम् ávariḍhvam
First	अवारिषम् ávāriṣam	अवारिष्व ávāriṣva	अवारिष्म ávāriṣma	अवरिषि ávariṣi	अवरिष्वहि ávariṣvahi	अवरिष्महि ávariṣmahi

Benedictive/Precative: व्रियात् (vriyā́t), वरिषीष्ट (variṣīṣṭá)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Optative/Potential
Third	व्रियात् vriyā́t	व्रियास्ताम् vriyā́stām	व्रियासुः vriyā́suḥ	वरिषीष्ट variṣīṣṭá	वरिषीयास्ताम्¹ variṣīyā́stām¹	वरिषीरन् variṣīrán
Second	व्रियाः vriyā́ḥ	व्रियास्तम् vriyā́stam	व्रियास्त vriyā́sta	वरिषीष्ठाः variṣīṣṭhā́ḥ	वरिषीयास्थाम्¹ variṣīyā́sthām¹	वरिषीढ्वम् variṣīḍhvám
First	व्रियासम् vriyā́sam	व्रियास्व vriyā́sva	व्रियास्म vriyā́sma	वरिषीय variṣīyá	वरिषीवहि variṣīváhi	वरिषीमहि variṣīmáhi
Notes	¹Uncertain

Perfect: ववार (vavā́ra), वव्रे (vavré)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	ववार vavā́ra	वव्रतुः vavrátuḥ	वव्रुः vavrúḥ	वव्रे vavré	वव्राते vavrā́te	वव्रिरे vavriré
Second	ववर्थ vavártha	वव्रथुः vavráthuḥ	वव्र vavrá	ववृषे vavṛṣé	वव्राथे vavrā́the	ववृध्वे vavṛdhvé
First	ववर / ववार¹ vavára / vavā́ra¹	ववृव vavṛvá	ववृम vavṛmá	वव्रे vavré	ववृवहे vavṛváhe	ववृमहे vavṛmáhe
Participles
	ववृवांस् vavṛvā́ṃs			वव्राण vavrāṇá
Notes	¹Later Sanskrit

Descendants

Pali: varati

References

Monier Williams (1899) “वृणोति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1007.

References

Mayrhofer, Manfred (1996) “VAR¹-”, in Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎ (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 511
Mayrhofer, Manfred (1996) “VAR²”, in Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎ (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 513: “die Zuweisung von iir. *var an idg. Vorstufen ist schwierig.”
Rix, Helmut, editor (2001), Lexikon der indogermanischen Verben [Lexicon of Indo-European Verbs] (in German), 2nd edition, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, →ISBN, page 228: “Im Ved. ist *Hu̯er- mit l .*u̯el- 'einschließen' und 1 .*u̯er- 'aufhalten, wehren' zusammengefallen;”

वृणोति

Sanskrit

Alternative scripts

Etymology 1

Pronunciation

Verb

Conjugation

Descendants

References

Etymology 2

Verb

Conjugation

Descendants

References

References

Further reading